Chromagen contact lens türkçe karşılığı olarak kromojen kontakt lens olarak adlandırılmıştır. Kromajen kontakt lens basit bir tabir ile göze giren ışığın dalga boylarını değiştirerek renk körlerinin renkleri ayırt etmesini sağlayan bir mercek çeşididir. Kromajen lens içerdiği farklı boyalar ile kromatik bir etki sayesinde dalga boylarının değişmesini sağlayarak renk algısını geliştirirler. Örnek olarak güneş gözlüklerinde en çok kullanılan gri, yeşil ve kahverengi camlardır. Renkleri en az bozan renk nötr yoğunluk süzücü gri’ dir. Gri-yeşil kullanılan gözlük camları ışık dağılmasını önlerken, nesnelerin daha parlak görünmesini sağlarlar. Ancak sisli bir ortamda ışığa bağlı olarak gri-yeşil gözlük camları aynı performansı gösteremez. Gözlük camları ne kadar fazla boya içerirse aynı oranda görüş netliği azalır, renk algısıda değişebilir. Güneş Gözlüklerinde kromatik olarak bilinen bir özellik, kromajen kontakt lenslerin gelişimine ışık tutmuş durumda. Renk körlüğü kontakt lenslerinde temel prensip ışığın dalga boylarını değiştirmektir.
Amaç olarak kromojen kontakt lens, renk körlüğü ve renk görme eksikliği sorunu olan kişileri renkleri ayıt etmesinde kullanılan hammadde yapısı olarak silikon ve silikon türevlerinden elde edilen çok özel polimer yapıda hidrojel özelliklleri olan yumuşak kontakt lens malzemelerinden üretilen bir mercektir.
Kromojen kontakt lensler farklı yoğunlukta boyalar ve haploskopik fiftreler sayesinde beyne giden dalga boylarını değiştirerek renk körlüğü hastasının renkleri algılamasına yardımcı olmaktadır. Kromojen kontakt lenslerin yapı olarak yumuşak lenslerden farkı yoktur. Yumuşak kontakt lenslerdeki miyop, hipermetrop veya astigmat kırma kusurları içinde kromojen kontakt lens kullanılabilir. Çünkü renk körü kişide renk körlüğü hastalığının yanında astigmat veya miyop gibi kırma kusurlarıda olması muhtemeldir. Bu sebeple astigmatlı kromajen kontakt lensler, miyop kromajen lensleri, hipermetrop kromojen lensleri bulunmaktadır. Kısacası kromajen renk körlüğü lensi çeşitlerini renk algınızı geliştirmenin yanında kırma kusurlarınızın giderilmesinde kullanabilirsiniz.
Renk Körlüğü Nedir?
Normal görme fonksiyonunun da bir cisim üzerinden yansıyan yeterli miktardaki ışık dalgası göze değdiği anda öncelikli olarak retinaya temas eder ve burada iki reseptör tarafından işlenir. Bu reseptörler çubuk ve koni olarak bilinir. Bu reseptörler birbirlerinden farklı özelliklerle görme olayın destekler. Işığa karşı aşırı derecede hassas olan çubuk reseptörü, çok karanlık ortamlarda bile görmemizi sağlar. Ancak bu reseptörün renklere karşı bir duyarlılığı yoktur.
Koni reseptörleri ise ışığa karşı daha az duyarlıdır. Ancak koni reseptörleri yansıyan ışıklardaki renklere çok daha fazla duyarlıdır. Renk körlüğü lensi yani Kromatik lensler işte tam burada devreye girerek koni reseptörlerinden dolayı meydana gelen renk körlüklerini gidermeye yarar. Koni hücreleri bulundurduğu pigment çeşitlerine göre sırasıyla kırmızıya, yeşile ve maviye duyarlı olmak üzere üç farklı koni reseptörü olduğundan söz edebiliriz. Bu hücre gruplarında yer alan fotoreseptörler tarafından absorbe edilen ışık dalgaları, sinirsel bir iletiye dönüştürülür ve nöronlar tarafından beyne iletilir.
Renkli bir şekilde görme olayının gerçekleşebilmesi için koni reseptörlerinde bulunan üç farklı reseptöründe eksik ve tam bir biçimde çalışması gerekir. Bu durum eksik çalıştığı zamanlarda renk körlüğü meydana gelir ve renk körlüğü için lens kullanım ihtiyacı ortaya çıkar. Renk körlüğü lensi, reseptörler üzerinde işlevini yitirmiş veya eksik çalışan reseptörlere doğru şekilde çalışması için yardımcı olarak renkli görmeyi sağlar. Bu üç tane koni reseptöründen bir veya birkaçı çalışmasında sorunlar oluşursa, renklerin algılanmasında bozukluğu ve tıptaki adıyla renk körlüğü meydana gelir. Bu tip durumlarda kullanılan renk körlüğü lensi, bireylerin hayatlarını kolaylaştırmaya ve renkleri ayrıt edememekten dolayı oluşan sorunları gidermeye çalışır.
Renk körlüğü için lens farklı şekillerde, farklı yapay göz renklerinde geliştirilmekte dünyanın her yerinde renk körlüğü yaşayan hastalar için satışa sunulmaktadır. Renk körlüğü lens fiyatları dünyada sabit olmasa da satış yeri ve kullanım alanına göre değişmektedir. Kromatik lensler, lens satışlarının büyük bir kısmını oluştururlar. Renk körlüğü, kusurlu olan fotoreseptöre göre üç farklı şekilde sınıflandırılır.
Monokromatik Renk Körlüğü
Monokromatik renk körlüğü ışık dalgalarını algılayarak sinirlerle iletilere dönüştürün üç farklı koni reseptörünün üç tanesinin de işlevsel olarak bozuk olması durumundan ortaya çıkan renk körlüğüdür. Bu renk körlüğünü yaşayan bireyler renkleri sadece açık ve koyu olarak algılayabilirler. Hiçbir rengi olduğu gibi algılayamazlar ve renkleri ayırt edemezler. Bu renk körlüğü tipi, bütün renk körlüğü tipleri arasında en az rastlanan renk körlüğüdür. Renksiz tip olarak da adlandırılır. Bu tip renk körlükleri içinde renk körlüğü lensi mevcuttur. Bu hastalıkla mücadele eden bireylerde renk körlüğü için lens araştırmaları sıkça yapmaktadır. Monokromatik renk körlüğü lens fiyatları her lenste olduğu gibi değişiklik gösterebilir. Kromatik lensler tedavi olanağı mevcuttur.
Dikromatik Renk Körlüğü
Koni reseptörlerinden biri tamamen sorunlu iken diğer iki reseptörün sorunsuz çalıştığı renk körlüğüdür. Hangi koni reseptörü sorunlu ise kişi o koni reseptörü tarafından absorbe edilen ışık dalgalarını algılayamaz ve o rengi diğer bireylerden farklı algılar. Mevcut bozukluk kırmızı rengi algılayan koni reseptöründe ise bu renk körlüğünün adı protanopia olarak adlandırılır.
Renk körü olan birey kırmızıya yakın olan renkleri ayırt edemez ve tamamen kırmızı olan renkleri farklı bir şekilde algılar. Bu renk körlüğü içinde renk körlüğü lensi mevcuttur ve aktif olarak hastalar tarafından kullanılmaktadır. Yeşil rengi algılayan koni reseptöründe sorun olan bireyler yeşil rengi farklı tonlarda görür ve yeşile yakın renkleri algılamakta zorlanırlar. Bu renk körlüğü tipinin adı deuteranopiadır. Bu tip renk körlükleri içinde üretilen renk körlüğü lensi mevcut olarak hastalar tarafından kullanılmaktadır.
Mavi rengi algılayan reseptörlerin çalışmasında sorun olan bireyler oluşan renk körlüğü tipinin adı tritanopiadır. Bu kişiler mavi renklerin tonlarını farklı şekilde algıladıkları gibi maviye yakın olan renkleri ise ayırt etmekte güçlük çekerler. Bu tip renk körlüğü için geliştirilen renk körlüğü lensi ile bu sorunun önüne geçilerek hastalar olağan hayatlarına sorunsuz olarak devam edebilirler.
Anormal Trikromatik Renk Körlüğü
Üç farklı fotoreseptör türünden birinde o renge karşı duyarlılık kaybı görülür, ilgili koni reseptörü kusurlu olarak çalışır. Bu renk körlüğüne sahip kişiler geniş renk spektrumunda olan küçük bir alanı algılamakta ve ayırt etmekte zorlanır. Bu durumda renk körü olan kişi, renk körü olmayan birinden farklı olarak renkleri farklı tonlarda algılar. Renk körlüğünün bu tipinde kusurlu olarak çalışan fotoreseptör hücresinin çeşidine göre üç farklı şekilde adlandırılır.
Kırmızıyı algılayan reseptörlerde kusurlu işleyiş ve duyarlılık kaybı varsa bu durum protanopia anormal renk körlüğü olarak adlandırılır. Bu hastalığa sahip bireyler kırmızı renkleri kırmızı olarak algılar ancak farklı tonları ağılamakta güçlük çeker. Renk körlüğü için lens çalışmaları sonucunda bu tip hastalar içinde çözümler bulunmuş ve renk körlüğü lensi ile tedavi edilebilmiştir.
Yeşil rengi algılayan fotoreseptörlerde kusurlu çalışma ve duyarlılık kaybı olan bireylerde görülen renk körlüğü tipinin adı deuteranopia anormal renk körlüğü olarak adlandırılır. Kişi yeşil rengi yine yeşil olarak algılayabilse de yeşil rengin farklı tonlarını algılamakta sıkıntılar yaşar. Bu tip renk körlükleri içinde geliştirilen renk körlüğü lensi mevcuttur. Mavi renk dalgalarını algılayan fotoreseptörlerde kusurlu çalışma ve duyarlılık kaybı olan hastaların sahip olduğu renk körlüğü tipinin adı ise trikromatik anormal renk körlüğüdür. Hastalar mavi rengi görüp algılayabilirler ancak mavi rengin farklı tonlarını algılayamazlar. Bu tip hastalar için üretilen renk körlüğü lensi mevcut olarak kullanılmaktadır.
Renk Körlüğü Lensi ve Gözlüğü Nedir?
Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte geliştirilen bazı lens ve gözlükler renk körlüğü olanların daha kaliteli bir yaşam sürdürmesini sağlamaktadır. Rengin algılanmasını ve ayırt edilmesini sağlayan bu aparatlar sayesinde rahatsızlık hafifletilebilmektedir. Bu lenslerin ya da gözlüklerin kullanılması için öncelikle bazı testler uygulanmaktadır. Değişik renklerde filtrelerle hastaya bazı testler yapılır. Bu testler yardımı ile hastaya uygun bir filtre bulunur ve sonrasında uzman tarafından lens ve gözlük önerilir. Bu lens ve gözlüklerin kullanılabilmesi için korneada herhangi bir sorun olmaması gerekir ve doktorun önermesi gerekir. Oldukça kolay bir kullanıma sahip olan bu aparatlar kişiye özel olarak yapılmaktadır. Hastalığa geçici olarak çözüm sağlayabilmektedir.
